De eigen verantwoordelijkheid van Booking.com
– dit blog uit 2021 is medio 2022 geüpdatet –
Booking.com doet een beroep op de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW). Dit betekent dat de Nederlandse staat maximaal 90% van de loonkosten betaalt. Booking.com heeft recht op deze financiële steun, want het van oorsprong Nederlandse bedrijf kampt door de coronacrisis met een omzetverlies van zo’n 85%. Maar waar ligt hierin de eigen verantwoordelijkheid van Booking.com?
Op het hoofdkantoor in Amsterdam werken 5500 mensen. Om ontslagen te voorkomen, heeft Booking.com in maart 2020 een tegemoetkoming NOW aangevraagd. Maar het moederbedrijf van Booking.com deelde de afgelopen twee jaar ook 14 miljard dollar winst uit aan haar aandeelhouders. Net voordat het coronavirus in Nederland uitbrak, werd 4 miljard dollar aan krediet opgehaald. Hiermee kan het bedrijf nog wel even vooruit.
“Het is schandalig,” zegt Jaap Koelewijn, professor Corporate Finance aan de Nyenrode Business Universiteit. “De winsten van Booking.com gaan naar de aandeelhouders en de verliezen worden afgeschoven op de Nederlandse belastingbetaler. De overheid moet voorwaarden aan de steun stellen! Dubbel en dwars terugbetalen bijvoorbeeld.”
Ook Errol Keyner, adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) – de belangenbehartiger van aandeelhouders – ziet daar wel wat in: “Het is volstrekt redelijk als de staat een tegenprestatie vraagt voor de aangeboden steun.”
Booking.com heeft door de enorme omzetdaling juridisch gezien recht op de noodsteun. Tegelijkertijd zijn er best wat ethische vragen bij te stellen. De NOW-regeling is er namelijk op gericht bedrijven te helpen die de crisis niet op eigen kracht kunnen doorstaan. Er moeten zoveel mogelijk ontslagen voorkomen worden. Booking.com heeft genoeg reserves om het nog een tijdje vol te houden.
Moeten we daarom een moreel appel doen op Booking.com om eerst naar de eigen reserves te kijken en pas dan een beroep te doen op de compensatieregeling van de overheid? Of gaat het hier simpelweg om bewustzijnsvergroting van de eigen verantwoordelijkheid bij aandeelhouders, toezichthouders en bestuurders? Verantwoordelijkheid (responsibility) draait in de kern om de ‘ability to respond’, oftewel het vermogen te reageren.
Het is exact om die reden dat ik met name de actieve bestuursleden van Booking.com uitnodig zich af te vragen welke reactie nu het beste past. Daarbij dienen de kernwaarden van Booking.com als richtsnoer. Die kernwaarden zijn immers de leidende beginselen die het gehele optreden van Booking.com kenmerken. Ze geven aan wat Booking.com wenselijk acht en waar het bedrijf op aangesproken mag worden.
De kernwaarden van Booking.com:
- We geloven in de kracht van nieuwsgierigheid, experimenteren en continu leren.
- We hechten meer belang aan het gezamenlijk bereiken van onze successen dan aan onze individuele doelen.
- We zijn nederig, open en vriendelijk, wetende dat onze diversiteit onze kracht is.
- We omarmen de mogelijkheden voor verbetering en begrijpen dat succes begint bij verantwoording en eigenaarschap.
- We gedijen op verandering.
Toegegeven: het is een hele kunst om te zijn wie we zeggen te willen zijn. Zowel voor ons als mens als voor een bedrijf als Booking.com. Tegelijkertijd ontstaat juist nu een context waarbij het precies daarop aankomt. De media-aandacht is op dit moment niet goed voor de reputatie van Booking.com. Afhankelijk van de manier waarop het bedrijf hiermee omgaat, kan dit nog grote gevolgen hebben voor de langere termijn.
Als de eigen verantwoordelijkheid wordt (h)erkend en genomen, kan Booking.com stukken sterker en authentieker uit deze crisis komen. Maar door onverstandig handelen kan het merk ook ernstig verzwakt raken. Zo erg zelfs dat het moeilijk wordt de op te lopen schade te herstellen. Laat staan dat Booking.com in de jaren 2023 en 2024 dan wederom 14 miljard dollar winst aan haar aandeelhouders kan uitkeren.